Wypadek przy pracy

Prowadzenie postępowań powypadkowych zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 roku w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr.105 poz.870).

Sporządzamy kompleksowo dokumentację powypadkową:

– protokół powypadkowy / kartę wypadku

– statystyczna karta wypadku

– rejestr wypadków przy pracy

 

Wypadek przy pracy – co to jest; procedura powypadkowa:

Główne cechy wypadku przy pracy.

 Za wypadek przy pracy uważa się:

  • nagłe zdarzenie,
  • wywołane przyczyną zewnętrzną,
  • powodujące uraz lub śmierć,
  • które nastąpiło w związku z pracą.

Wszystkie wymienione wyżej elementy muszą zaistnieć jednocześnie, aby zdarzenie, któremu uległ pracownik, mogło być zakwalifikowane jako wypadek przy pracy.

 

Nagłość zdarzenia

Kryterium nagłości przesądza o tym, czy dane zdarzenie zakwalifikuje się jako wypadek przy pracy czy też jako chorobę zawodową. Ustalono wykładnię w orzecznictwie sądowym, że zdarzenie nagłe zachodzi wtedy, gdy nie trwa dłużej niż wynosi czas jednej zmiany roboczej. Nie należy jednak w praktyce tej granicy czasowej traktować jako sztywnej.

Uraz

Nastąpiło rozszerzenie definicji wypadku przy pracy o pojęcie „urazu” – uszko­dzenia tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Przyczyna zewnętrzna

Kryterium to określa, że dane zdarzenie jest tylko wtedy wypadkiem przy pracy, jeżeli nastąpiło na skutek działania czynników zewnętrznych. Mogą to być:

  • urazy spowodowane działaniem elementów ruchomych, luźnych, ostrych i wystających, maszyn, urządzeń, narzędzi,
  • działanie zbyt wysokich lub zbyt niskich temperatur (oparzenia, odmrożenia),
  • działanie energii elektrycznej (porażenie prądem elektrycznym),
  • działanie substancji chemicznych (np. zatrucia),
  • wysiłek fizyczny niezbędny do wykonywania pracy (np. dźwiganie ciężaru, nawet gdy nie są przekroczone dopuszczalne normy),
  • urazy spowodowane potknięciem i upadkiem.

Oczywiście niemożliwe jest przytoczenie wszystkich przyczyn zewnętrznych mogących swoim działaniem na człowieka spowodować wypadek.

Związek z pracą

Związek z pracą zachodzi wówczas, gdy istotną przyczyną wypadku jest pełnienie przez pracownika obowiązków wynikających ze stosunku pracy bądź związanych z nim.

W szczególności związek z pracą zachodzi:

  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;
  • podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;
  • w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

Do tej grupy należą wypadki, jakim może ulec pracownik w następujących sytuacjach:

  • podczas wykonywania zwykłych czynności,
  • w związku z wykonywaniem zwykłych czynności,
  • podczas lub w związku z wykonywaniem poleceń.

 

Procedura związana z badaniami przyczyn i okoliczności wypadków przy pracy.

W razie wypadku przy pracy należy zrealizować poniższe procedury:

  1. Zgłoszenie wypadku
  2. Zabezpieczenie miejsca wypadku
  3. Zawiadomienie o wypadku
  4. Powołanie zespołu powypadkowego
  5. Postępowanie zespołu powypadkowego
  6. Sporządzenie dokumentacji powypadkowej
  7. Zatwierdzenie protokołu powypadkowego
  8. Zarejestrowanie wypadku
  9. Sporządzenie karty statystycznej GUS.

Ad 1) Zgłoszenie wypadku

Osoba, która uległa wypadkowi przy pracy, jeżeli stan zdrowia pozwala jej na to, zawiadamia niezwłocznie o wypadku pracodawcę lub inny podmiot, na rzecz którego wykonywała czynności, przy których doznała urazu.

Obowiązek zgłoszenia wypadku przy pracy ma każdy pracownik, który zauważył takie zdarzenie w zakładzie pracy. Zgłoszenie wypadku powinno wpłynąć do przełożonego osoby poszkodowanej i powinno być dokonane w formie pisemnej.

 

Ad 2) Zabezpieczenie miejsca wypadku

W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania, które wyeliminują lub ograniczą zagrożenie. Powinien też zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym oraz zabezpieczyć miejsce wypadku.

Miejsce wypadku powinno być zabezpieczone przed:

  • wstępem osób niepowołanych,
  • uruchomieniem bez potrzeby maszyn i innych urządzeń technicznych, które zostały wstrzymane w związku z wypadkiem,
  • dokonywaniem zmian położenia maszyn, urządzeń technicznych i innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub mogą okazać się pomocne w ustaleniu jego okoliczności i przyczyny.

 

Ad 3) Zawiadomienie o wypadku

Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić właściwego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy.

 

Ad 4) Powołanie zespołu powypadkowego

Bezpośrednio po otrzymaniu informacji o zaistniałym wypadku, pracodawca powołuje zespół powypadkowy, który bada okoliczności i przyczyny wypadku oraz ustala, czy wypadek pozostaje w związku z pracą.

W skład zespołu powypadkowego bez względu na to, czy zaistniał wypadek śmiertelny, ciężki, zbiorowy czy też lekki zawsze powinien wchodzić:

  • pracownik służby BHP
  • społeczny inspektor pracy,

U pracodawcy, u którego nie ma obowiązku tworzenia służby BHP, w skład zespołu powypadkowego wchodzi pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył wykonywanie zadań służby BHP, albo specjalista spoza zakładu pracy.

Natomiast u pracodawcy, u którego nie działa społeczna inspekcja pracy, w skład zespołu powypadkowego, zamiast społecznego inspektora pracy, wchodzi przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie BHP.

Jeżeli wypadek miał miejsce na terenie innego zakładu pracy, ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku dokonuje zespół powypadkowy powołany przez pracodawcę poszkodowanego. Postępowanie wyjaśniające odbywa się w obecności przedstawiciela pracodawcy, w zakładzie którego zdarzył się wypadek.

 

Ad 5) Postępowanie zespołu powypadkowego

Zespół powypadkowy ma obowiązek:

  • dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;
  • sporządzić szkice, fotografie miejsca wypadku;
  • wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeśli pozwala na to stan jego zdrowia;
  • zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku;
  • zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;
  • zebrać inne dowody dotyczące wypadku;
  • dokonać prawnej kwalifikacji wypadku;
  • określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.

Zespół powypadkowy powołuje oraz ponosi koszty związane z ustalaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy pracodawca.

 

Ad 6) Sporządzenie dokumentacji powypadkowej

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy osoby będącej pracownikiem, zespół powypadkowy sporządza – nie później niż w ciągu 14 dni od daty zawiadomienia o wypadku – protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku (protokół powypadkowy), a w przypadku osoby świadczącej pracę na innej podstawie niż stosunek pracy – kartę wypadku.

Protokół przygotowuje się w niezbędnej liczbie egzemplarzy i dołącza się do niego:

  • zapis wyjaśnień poszkodowanego
  • informacje uzyskane od świadków wypadku,
  • inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyn wypadku, w szczególności:
  • pisemna opinia lekarza lub innych specjalistów,
  • szkice lub fotografie miejsca wypadku,
  • odrębne zdanie złożone przez członka zespołu powypadkowego,
  • uwagi i zastrzeżenia poszkodowanego lub członków rodziny (jeżeli miał miejsce wypadek śmiertelny).

 

Ad 7) Zatwierdzenie protokołu powypadkowego

Protokół powypadkowy podlega zatwierdzeniu przez pracodawcę poszkodowanego w ciągu 5 dni od dnia sporządzenia. Zatwierdzony protokół powypadkowy niezwłocznie doręcza się poszkodowanemu, a w razie wypadku śmiertelnego – jego rodzinie. Protokół powypadkowy dotyczący wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych pracodawca niezwłocznie dostarcza inspektorowi pracy Państwowej Inspekcji Pracy.

 

Ad 8) Zarejestrowanie wypadku

Na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych, pracodawca prowadzi rejestr wypadków przy pracy.

Do rejestru wprowadza się następujące dane:

  • imię i nazwisko poszkodowanego,
  • miejsce i data wypadku,
  • informacje dotyczące skutków wypadku dla poszkodowanego,
  • data sporządzenia protokołu powypadkowego,
  • stwierdzenie, czy wypadek jest wypadkiem przy pracy,
  • krótki opis okoliczności wypadku,
  • data przekazania do ZUS wniosku o świadczenia z tytułu wypadku przy pracy,
  • liczba dni niezdolności do pracy,
  • inne okoliczności, których zamieszczenie w rejestrze jest celowe.

 

Ad 9) Sporządzenie karty statystycznej GUS.

Statystyczną kartę wypadku sporządza się na podstawie zatwierdzonego protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy albo na podstawie karty wypadku, w których stwierdzono, że wypadek jest wypadkiem przy pracy lub wypadkiem traktowanym na równi z wypadkiem przy pracy. Kartę, która składa się z dwóch części, sporządza się w dwóch egzemplarzach – według objaśnień GUS.

Część I karty sporządza się nie później niż w terminie 14 dni roboczych od dnia, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku. Kartę przekazuje się do urzędu statystycznego właściwego dla województwa, na którego terenie siedziba podmiotu, w terminie do 15 dnia roboczego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został zatwierdzony protokół powypadkowy lub w którym sporządzono kartę wypadku.

Część II karty, uzupełniającą, przekazuje się do urzędu statystycznego nie później niż z upływem 6 miesięcy od dnia zatwierdzenia protokołu powypadkowego lub od dnia sporządzenia karty wypadku.